Weblog Thomas van Aalten

Nieuw-West heeft veel bekende bewoners. Die daar niet altijd prat op gaan; alsof er iets mis mee zou zijn om in dit deel van de stad te wonen. Des te leuker dus wanneer een schrijver onbesmuikt over zijn liefde voor dit deel van de stad schrijft. Dat deed Thomas van Aalten op zijn weblog. Met zijn toestemming nemen we het verhaal hieronder over.

Lofzang op Amsterdam Nieuw-West

8 maart 2013

Ik heb een hekel aan reizen. Ik ben wat dat betreft hypocriet, want een ander zou me voor kosmopoliet houden, maar het angstzweet breekt me uit zodra ik op vliegvelden op zoek moet naar een gate.Als ik reis, dan het liefst in Europa. Ik houd van Franse steden en van eigenlijk heel Italië, ik houd van Berlijn en ik heb een zwak voor Azië, maar daar ben ik op Maleisië na (voor een reportage) nooit geweest. Ik ben als de dood voor alles ten oosten van Duitsland, ik heb angst voor struikrovers en bulderende schurken die mij naakt en beroofd achterlaten in tochtige schuren in een dorp waarvan ik de naam niet kan uitspreken.

Ik ben in het buitenland op mijn best op een terras met uitzicht op zee, en dan kijk ik zo'n beetje met mijn wapperende blouse in de milde wind uit over dat azuurblauw terwijl mijn kinderen in de nabijheid zijn, of eigenlijk liever iedereen die ik ken want ik word doorgaans werkelijk tot op het kinderlijke af verteerd door, heel banaal, heimwee.

Ik kan maximaal twee weken naar het buitenland, en dan moet ik terug. Ik ben geen grootsteedse arrogante blater die zeikt op alles buiten de ring A10 rondom Amsterdam. Ik kan mijzelf een groot plezier doen door Nederland te doorkruisen. De provincie, dat ben ik. Fietsen langs de Linge of een bezoek aan het kleinste planetarium van de wereld in Franeker. De ANWB Kampioen is voor mij gemaakt.
Maar het meeste houd ik van het ''Rotterdam van Amsterdam'': Amsterdam Nieuw-West.
Fiets over de Cornelis Lelylaan richting Osdorp, en neem het pad tegenover het Fashion Hotel, en rijd zo naar beneden langs het Rembrandtpark. Kijk eens rond, met de klok mee: links het Fashion Hotel en het aanpalende Andreas Ensemble, daarachter het kleurloze Bastion Hotel, dan de Ring A10, dan de hoge rode Mazars Torens met hun groene daken aan de rand van het World Fashion Centre. Rechts het Rembrandtpark met aan de rand de torenflats aan de Staalmeesters- en Nachtwachtlaan. Daartussen het bizarre Ringpark-gebouw.Fiets onder het ringviaduct door en je komt op de Derkinderenstraat. De ringweg A10 werd in 1962 gebouwd. Het westelijk gedeelte werd in 1975 voltooid. Het World Fashion Centre heette toen nog het Confectiecentrum. Als je 's avonds uit het Vondelpark komt fietsen, aan de kant van de Amstelveenseweg, kom je via het Jacob Marisplein zo uit bij het Andreas Ensemble. Als je dan over het water uitkijkt, zie je de torens nabij het World Fashion Centre in verschillende kleuren oplichten.

Wanneer ik wel eens naast het Bastion Hotel met mijn auto voor het stoplicht sta, kijk ik naar die mysterieuze Mazars Torens. Meer dan de helft van de kantoren in de torens staat leeg. Bij Mazars werken accountants, belastingadviseurs en management consultants. Anita de Casparis werkt volgens de site van Mazars als specialist op het gebied van internationale fiscaliteit en sociale verzekeringsproblematiek inzake grensoverschrijdende arbeid. Zowel voor expatriate werknemers als voor immigranten en emigranten. Ik vraag me af wat ze ziet als ze uit haar kantoorraam kijkt. Ziet ze dan de A10? Is ze gelukkig?

Als ik vervolgens vanuit zuidelijke richting naar de Coentunnel rijd, kan ik me niet voorstellen dat er ooit iemand voor zijn plezier op een van de balkons van de flats aan de Staalmeesterslaan of de Nachtwachtlaan zit. Daar, het Ramada Hotel. Vroeger was dit het GAK-gebouw. Het figureerde ook in de VPRO-serie Toren C.

Fotograaf Nico Bick heeft in 2003 in opdracht van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten een zwerversplek onder de A10 bij de Nachtwachtlaan gefotografeerd. Hier komt alles samen: de snelheid van de auto's, ambities in de Mazars torens, de non-existentiële zone van de zwervers.
Richting de wijk Bos en Lommer (West, geen Nieuw-West!) is het nog erger. De balkons van de Max Havelaarflats hangen bijna boven de vluchtstrook.
En toch houd ik hier van.

Stadsdeel Nieuw-West heeft misschien wel de lelijkste architectuur van Amsterdam (op een paar monsterlijke bouwsels in Noord na), maar vanwege de diversiteit in de architectuur heeft het juist iets verrassends. Nieuw-West heet pas sinds 2010 officieel zo; daarvoor bestond het gebied uit de stadsdelen Slotervaart, Osdorp en Geuzenveld/Slotermeer. De hiertoe behorende ''Westelijke Tuinsteden'', een idee van architect Cornelis van Eesteren, werden in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw gebouwd. Van Eesteren staat bekend om zijn functionaliteitsprincipe: hij koos de architectonische vorm naar aanleiding van een geformuleerd probleem. Inmiddels lijkt het de omgekeerde wereld. De veelal ''sociale'' woningbouw maakte tot voor kort een doffe indruk waar weinig sociaals aan was.

Maili Blauw heeft in 2005 een mooi boekje gemaakt over ontstaan en ontwikkeling van het (toen nog een stadsdeel) Slotervaart: De stad is nooit af. Daarin staan ook archieffoto's van de architectuur in Slotervaart uit de vroege jaren zestig, die in zwartwit science fictionachtig aandoen. Je herkent in de bouwstijl een grootsheid, een optimisme, een geloof in opbouw en groei.

Er wordt momenteel flink gerenoveerd in de buurt. Het stadsdeel is, zoals dat liederlijk heet, 'in opkomst'. Ik voel mij op mijn best als ik op een zaterdag of zondag aan het strand van IJmuiden heb doorgebracht met mijn twee dochters, en dan nog even met ze naar de winkels aan het August Allebéplein loop om boodschappen te doen. Het is het plein waar PvdA-politicus Ahmed Marcouch ooit voor een draaiende televisiecamera een straatschoffie tot de orde riep. Een eindje verderop, nabij de kringloopwinkel dat aan het onbemande Argos Oil tankstation vastzit, zit VLLA. Een obscure maar prettige broedplaats met horecagelegenheid dat door bevlogen kunstenaars wordt bestierd.
Ik loop eerst nog langs de uitermate goede viswinkel Pescado aan de Derkinderenstraat, gerund door Marokkanen die hun vis wekelijks van de Parijse vroegmarkt Rungis halen. Een paar deuren verderop zit de Turkse bakker, die op zondag de Chinese kerkgangers van de Immanuelkerk voorziet van broodjes Döner.

Aan het August Allebéplein zit een nieuwbouwmoskee, El Oumma, die uit het begin van de jaren 90 stamt. Onlangs is er een nieuw stuk aangebouwd omdat de moskee te klein werd. Bebaarde figuren in jurken lopen er af en aan.
De moskee vervult een socialiserende rol voor de gemeenschap, zoals de kerk die rol ook lang vervulde. Regelmatig komt de moskee met ideeën op de proppen om overlast van de jeugd aan te pakken. Op de site waaromislam.nl staat een van die plannen toegelicht. ''Moskee El Ouma aan het August Allebéplein streeft met het peerproject naar een overlastvrije wijk in anderhalf jaar tijd. Groepjes Marokkaanse jongeren die een opleiding volgen of werken gaan 's avonds in Slotervaart de straat op om rondhangende jeugd aan te spreken.

In een voormalige hifi-zaak aan het August Allebéplein zit nu een grote supermarkt en een halal slager. De gevel met de logo''s van Philips en Panasonic is nog intact. De fontein op het plein is een sobere broer van de grote fontein die hier in de jaren 60 was, getuige de foto''s uit de beeldbank van het Amsterdams Stadsarchief.

Ik houd van de chaos, van de groepen mannen en vrouwen die bij de speeltoestellen samenscholen terwijl hun kinderen elkaar achterna jagen. Ik houd van de anarchie van de bouwput waar ooit een Chinees zat. De obese autochtoon in haar scootmobiel, de Polen en de Roemenen die halveliterblikken bier bij de Lidl kopen, de straatjeugd op mountainbikes en scooters.

Het Plein '40-'45 in Slotermeer-Geuzenveld, met als fraaie eyecatcher het voormalige NVV-FNV-gebouw waar nu het stadsdeelkantoor zit, heeft mijn hart gestolen. Vanaf de tiende verdieping van Het Tuinstadhuis, zoals het nu heet, kijk je uit over de Sloterplas.
Bij helder weer zie je de bedrijvigheid van Tata Steel, voorheen Hoogovens. Het schijnt dat op deze verdieping Wim Kok zijn vergaderingen leidde.
Met Sint Maarten staan kinderen op Plein '40-'45 's avonds bijeen te zingen met hun lampions terwijl het modernistisch Carillon Caribische klanken produceert, begeleid door een drumband.

Maar o, ware parel van Der Neue Westen: de Tanger Markt. Alle wereldkeukens komen samen in deze overdekte markt, waarvan de keuze van het assortiment ondoorgrondelijk lijkt: je holle Bucatini spaghetti no 9 van Barilla kun je hier vinden, maar een blik gepelde tomaten dan weer niet. Een echt Nieuw-West-maal is er één van de kleine portemonnee: je pasta bak je op met knoflook en peper, en erbij neem je een struik rucola van de middenstand, opgesierd door een vis van Pescado. Klaar voor rond de vijf euro. Meer heeft een kosmopoliet niet nodig. (Als je dan toch meer nodig hebt, omdat je nu eenmaal ook wel eens bezoek ontvangt, dan niet dat gezeik met boodschappen in de fietstas of een parkeergarage in de binnenstad met bizar hoge uurtarieven, nee, rol je auto gewoon in de buik van de AH-parkeergarage in Amsterdam Osdorp, een paar minuten verderop. Gratis).

Langs het plein loopt de Slotermeerlaan met de prachtige Mondriaan-achtige woningen. Aan de Slotermeerlaan zit het prima grillrestaurant Meram, waar je op een zomeravond op het terras nog in mediterrane sferen van espresso kunt genieten tussen luidruchtige families. Hoeveel meer dierbaar is me dit dan die vre-se-lijke antieke binnenstad met haar modieuze cafés die bijna bezwijken onder de hoeveelheid natte krulletjes van pafferige praatjesmakers of de ironische blikken van hipsters.
In Hotel Slotania nam de VPRO ooit het muziekprogramma Hotel Suburbia op, waarin new wave-helden als Fad Gadget optraden. Op Youtube staat een fragment van deze vergeten show, met een jonge Michiel Romeyn als receptionist. Aan de Burgemeester de Vlugtlaan zit het Van Eesteren Museum, zodat je nog eens kunt uitzoeken hoe dit wonderlijke stadsdeel ooit is ontstaan.

Ik lach die malloten in het Centrum alleen maar uit. Ver? Elke dag fiets ik naar mijn werk via de Derkinderenstraat, langs het Andreas Ensemble, door het Vondelpark, door de PC Hooftstraat, over de Stadhouderskade, over de Amstel naar mijn werk aan de Wibautstraat. Twintig minuten fietsen! Boekhandel Hoogstins, infuus voor uw intellectuele waren, zit op de Kinkerstraat in Oud-West. 10 minuten fietsen vanaf de Derkinderenstraat.
Wie zich de ware kosmopoliet waant, woont in Amsterdam Nieuw-West. (En bovendien minder dan een half uur rijden naar het strand van IJmuiden).

© Thomas van Aalten; www.thomasvanaalten.nl